بررسی وضعیت موجود و آینده صنعت سیمان کشور

صنعت سیمان کشور با حدود 80سال سابقه، که 2درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می دهد در ماههای اخیر دچار تلاطم و تغییرات بسیاری بوده که پیش بینی آینده بازار آن را مهم و ضروری می نماید.
دراین رابطه دکتر احمد رضا عمرانی فرد به عنوان یکی از متخصصین و مدیران فعال در صنعت سیمان کشور در مصاحبه اختصاصی با سرویس اقتصادی "خدمت" به بررسی آخرین وضعیت و دورنمای صنعت سیمان کشور پرداخته است .
دکتر عمرانی فرد از چهره های شاخص صنعت سیمان کشور به شمار می رود که با احداث و به بهره برداری رساندن مجتمع سیمان اردستان به عنوان یکی از مدرنترین کارخانه جات سیمان کشور باتولید محصولات متنوع منطبق بر استانداردهای جهانی نقش مهمی در توسعه این صنعت استراتژیک داشته و هم اکنون عضو هیئت مدیره انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان کشور است.

آقای دکتر؛ به عنوان اولین سؤال ، وضعیت تولید سیمان در کشور در چه جایگاهی قراردارد ؟ آیا به اهداف تولیدی و تحویلی در برنامه های توسعه ای رسیده ایم ؟

در سال گذشته تولید سیمان کشور در حدود 70 میلیون تن بوده که این امر با توجه به رکود صنعت ساختمان در چند سال گذشته و کم شدن مصرف سیمان عدد بسیار خوبی در تولید و فروش محصول به شمار می رود . اما انتظار بر این بوده که با تغییرات سیاسی ایجاد شده در سطح کلان کشور و ثبات نسبی سیاستها وضعیت تولید بخصوص در بخش ساختمان نیز دچار تحول عمیق تری شود و رشد صنعت ساختمان تأثیر مطلوبتری در روند تولید مصالح ساختمانی ایجاد نماید و همین طور تداوم ثبات سیاسی به خروج از بن بست های صادراتی و تبادلات مالی بینجامد امری که علی رغم نشان های مثبت در آن هنوز خیلی محقق نشده است و طبیعتاً همین امر بر تولید کلی سیمان و استفاده از حداکثر توان ظرفیتی کارخانه ها تأثیر گذار بوده است .

برخی همکاران شما درپی عدم موفقیت در افزایش قیمت محصولات سیمان، برای ورود به بورس کالا هم مقاومت می کنند! دلیل این مخالفت ها چیست ؟

ببینید؛ درحال حاضر عرضه سیمان درکشور مازاد بر تقاضاست و لذا نیازی به نرخ گذاری دولتی و دستوری دراین رابطه نیست . ما باید در اقتصادمان واقع بین باشیم و توازن تولید و مصرف وقتی ایجاد می شود که برای هر دوطرف صرفه اقتصادی وجود داشته باشد!
همانطور که درپاسخ به سئوال قبلی اشاره کردم با رکود ساخت و سازها حدود 30میلیون تن سیمان مازاد داریم که باید برای آن بازار جدید تعریف کنیم تا تولیدکنندگان با مشکل نقدینگی در ماههای پیش رو مواجه نشوند و یکی از دلایل مهم مقاومت همکاران ما برای ورود به بورس کالا هم همین نکته مهم است . بنابراین بنده معتقدم باید این مازاد تولید را با مدیریت و ایجاد بستر مقتصی به سمت بازار جهانی سوق دهیم که دراین صورت ما مخالفتی با عرضه در بورس نداریم اما بشرط آنکه صدور پروانه سبز گمرکی منوط به اخذ برگ معامله در بورس باشد که رشد قیمت های صادراتی را درپی خواهد داشت. چراکه خریدار خارجی تکلیف خود را می داند و درپی خرید محصول از واسطه ها نخواهد بود .

براین اساس باید منتظر آزادسازی قیمت سیمان در ماههای آینده باشیم! نظر شما دراین رابطه چیست ؟

به عنوان کسی که سالها در صنعت سیمان فعال هستم معتقدم که نرخ گذاری دستوری و دولتی برای این صنعت جوابگو نخواهد بود و برهمین اساس انجمن سیمان طرحی برای آزادسازی قیمت دارد. البته ما ابتدای راه هستیم و باید قبول کرد که هنوز بخش اعظمی از معاملات سیمان به صورت سنتی انجام می پذیرد.

آقای دکتر؛ با عنایت به معرفی و انتخاب شرکت سیمان اردستان به عنوان واحد نمونه لطفا موفقیتها و افتخارات کسب شده توسط این شرکت و دلایل دستیابی به این موفقیتها را عنوان فرمایید.

شرکت سیمان اردستان درسال 82 در منطقه کمترتوسعه یافته شهرستان اردستان با همت تعدادی از کارآفرینان با هدف ایجاد اشتغال در منطقه محروم و کمک به توسعه پایدار منطقه و همچنین توسعه و آبادانی کشور تأسیس و عملیات اجرایی همزمان با دهه مبارک فجر سال 83 آغاز و در دهه فجر سال 86 با ظرفیت روزانه 3500 تن کلینکر به بهره برداری رسید .دراین مورد بد نیست ابتدا اشاره ای داشته باشیم به منشورهای اخلاق و تولید شرکت و آن این که خود را در قبال رضایت مشتری مسئول و صمیمانه خود را به اصول مشتری مداری متعهد می دانیم که به همین دلایل در سال 93 شرکت موفق به اخذ دریافت گواهینامه رعایت حقوق مصرف کنندگان از سازمان حمایت از مصرف کننده و تولید کننده گان شد.همچنین ما خود را در قبال صنعت ، تولید و رشد کشور مسئول می دانیم و در این راه به بهبود مستمر کیفیت محصول وفاداریم و از همه مهمتر رضایت خدا و آفریدگان خدا را سرلوحه همت و تلاش و تولید قرار داده ایم و طبیعی است که وقتی تلاش می کنیم به این هدفها برسیم همین تلاشها و همتها نیز مورد توجه واقع می شود و می توان گفت که دستاورد ما از رهگذر وفاداری به آرما نهایمان شامل لوح ها ، تندیسها و تقدیرنامه هایی است که از طرف موسسات و ارگانهای گوناگون و نیز از طرف مشتریانمان به ما اهدا و اعطا شده است .

نقاط قوت شما درحوزه نیروی انسانی ، مهارت و آموزش کجاست و به طور کلی نگاه جنابعالی به مقوله منابع انسانی، حفظ و ارتقاء آن چیست ؟

بنده بیشتر دوست دارم همکاران خودم را نه نیروی انسانی بلکه سرمایه های اصلی شرکت بدانم بسیاری از آنها از ابتدای تأسیس شرکت در کنار ما بوده اند با تمامی ناملایمات و سختی کار ساخته اند ، مشکلات را حل کرده اند ، تلاش کرده اند تا شرکت را به جایگاه فعلی آن برسانند و تعداد اندکی که از ما جدا شده اند یا برای ادامه تحصیل بوده یا راه اندازی کسب و کار خودشان که الحمدالله بسیار هم موفق بوده اند و یا دلایل شخصی دیگر اما اکثریتی که در کنار ما هستند گنجینه سرشاری از تجربه ، مهارت ، دلسوزی و وجدان کاری هستند و تلاش شرکت هم حفظ و ارتقای سطح دانش و مهارت آنان بوده و هست.

آقای دکتر عمرانی فرد ؛ باتوجه به مواردی که اشاره فرمودید و با عنایت به موقعیت جغرافیایی سیمان اردستان ، آیا زمینه و مزایای توسعه صادرات برای این شرکت وجود دارد؟ لطفاً در زمینه توسعه بازارهای صادراتی و اقدامات انجام شده دراین حوزه توضیح بفرمایید .

درپاسخ به سئوال شما باید بگویم که صرانه مصرف سیمان در داخل از از 750 کیلوگرم به 600کیلوگرم رسیده است که باز روبه کاهش است و لذا باید به سمت بازارهای جدید و صادرات باصرفه برویم .
ما در سیمان اردستان که درمرکز ایران واقع شده سیمان با کیفیتی تولید می کنیم و از این نظر می تواند در بازارهای اطراف کشور نیز مشتریان خود را داشته باشیم اما توجه داشته باشید که حمل و نقل سیمان هزینه بر است چون کالای سنگینی است و صادرات آن جز با حمایت و ایجاد بسترهای مقتصی صرفه اقتصادی ندارد تا حدود 6-7 سال پیش صدور سیمان برای همه شرکتها صرفه اقتصادی داشت قیمت تمام شده کمتر بود و هزینه حمل و نقل اندک و بازار همسایه نیز پررونق ، ما سیمانمان را صادر کردیم به عراق ، حاشیه خلیج فارس و از طریق راه اهن تا ازبکستان و ... حتی ردپای سیمان ما در اسپانیا هم دیده شد اما از وقتی طرح هدفمندی اجرا شد و یارانه تولید پرداخت نشد هزینه تمام شده بیشتر شد تنها در زمینه سوخت مصرفی کارخانه قیمتها چهاربرابر شد دستمزدها بالا رفت برق گرانتر شد و به تبع آن هزینه های حمل و نقل افزایش یافت .
بنابراین؛ بدیهی است که در چنین شرایطی صادرات جز برای کارخانه هایی که در نزدیکی مرزهای کشور قراردارند برای بقیه شرکتها سودی نخواهد داشت . در ضمن مسئله رقابت هم هست . دامنه صادرات سیمان چین تا کنار مرزهای ما هم رسیده است سیمان ترکیه هم هست . به همین خاطر صادرات سیمان ما در سالهای اخیر بسیار کم و ناچیز بوده است و در صورتی که وضع به همین منوال باشد شاید توسعه صادرات برای سیمان اردستان توجیهی نداشته باشد .

تحلیل جنابعالی از دورنمای صنعت سیمان ایران با عنایت به مشکلات و موانع پیش رو در کنار مزیت های نسبی این صنعت در کشور چیست ؟

ببینید؛ نمودار رشد قیمت سیمان در 10سال اخیر شیب بسیار کندی داشته و نسبت به صنایعی نظیر فولاد که در دهه گذشته رشد 7برابری قیمت داشته اند حدوداً 2برابر شده است!
بنده در آذرماه سال گذشته در جلسه کمیسیون صنعت و معدن اتاق بازرگانی اصفهان اعلام کردم که درصورت عدم افزایش قیمت سیمان ، با توجه به افزایش هزینه انرژی و همچنین افزایش هزینه پرسنلی و مواد اولیه سرمایه گذاری در این بخش فاقد توجیه اقتصادی خواهد بود و کارخانجات توان بازسازی خود را نخواهند داشت و هم اکنون نیز بسیاری از شرکتها با مشکل پرداخت هزینه های آب و برق و گاز و تأمین قطعات روبرو هستند اما با این همه اعتقاد دارم که در صورت ایجاد تحولات در رویکردهای سیاسی اقتصادی کشور امکان اینکه صنعت سیمان نیز به دوران رونق خود برگردد وجود دارد . برگشت سرمایه های خارج از کشور توان تولیدی کشور را در همه زمینه ها بالا خواهد برد و شروع ساخت وسازهای جدید در تأسیسات زیربنایی کشور ، توجه بیشتر به پروژه های عمرانی نیمه تمام و یا اجرا نشده و راه اندازی کارخانجات تولیدی دیگر صنعت سیمان را جانی دوباره خواهد بخشید.

آقای دکتر؛ به نظر شما لازم است تدابیری توسط مدیران این صنعت با متولیان دولتی و برنامه ریزان اتخاذ گردد و پیشنهادات و راهکارهای جنابعالی برای حفظ ، پایداری و تقویت صنعت سیمان چیست ؟

آیه صریح قران می فرماید امرهم شورا بینهم . حتما لازم است که جلسات مشورتی بین متولیان صنعت سیمان با متولیان دولت برگزار شود اما بارها گفته ام که قیمت گذاری دستور و تصدی گری دولت بر صنعت کشور نمی تواند موجب رشد و توسعه این صنعت استراتژیک شود .اما به هر حال سیمان یکی از صنایع استراتژیک کشور است و لازم و ضروری است که جلسات مشورتی تشکیل شود . صنعت سیمان به طور مستقیم و غیرمستقیم با زندگی آحاد این جامعه سر و کار دارد تعداد زیادی به طور مستقیم با این بخش کار می کنند و به طور غیرمستقیم و با احتساب خانواده ها و مصرف کنندگان و صنایع جانبی تعداد قابل توجهی سالیانه با صنعت سیمان کار دارند .بدیهی است که باید تدابیری برای رونق و شکوفایی این صنعت اندیشید ه شود افزایش قیمت مصرف کننده را متضرر می کند و ثابت نگه داشتن دستوری و کاهش قیمت تولید کننده را . پس لازم است که حتما راهکاری برای خروج از بحران پیدا کرد متولیان صنعت حتما باید با صنعتگران این بخش رایزنی کنند همکاری کنند و در نهایت به یک راهکار مشترک که متضمن منافع جامعه باشد برسند . در سالهای اخیر بسیار عوامل دست به دست هم داده اند و این وضعیت پیش آمده است .
شاید جالب باشد که بگویم در حدود پنج سال قبل با پیش بینی چنین روزی در همایشی که به همت انجمن بتن ایران و شرکت سیمان اردستان در اصفهان برگزار گردید پیشنهاد دادیم که برای مصرف سیمان باید راهکاری جدید پیدا شود و همانجا اعلام کردم می توان از سیمان و بتن به عنوان یک جایگزین برای آسفالت خیابانها و معابر استفاده کرد و گرچه در آن موقع مورد توجه جدی قرار نگرفت اما خوشحالم که در سال گذشته آقای نعمت زاده وزیرمحترم صنایع و معادن ضمن ارائه چنین پیشنهادی از وزارت راه و شهرسازی خواسته اند که حداقل در حدود 30 درصد از جاده های کشور به جای آسفالت از بتن استفاده کنند که مورد استقبال وزیر محترم راه و شهرسازی واقع شده و جلسات منظم تشکیل و توسط وزیر محترم راه بطور مستمر در حال پیگیری است . امری که می تواند موجب تشفی خاطر متولیان صنعت سیمان باشد و خبر خوش دیگر این که یکی از شرکتهای فعال در زمینه ساختمان شیوه جدیدی را برای اولین بار دراصفهان جهت تولید پنلهای سیمانی ابداع کرده اند که ضمن سرعت بخشیدن به احداث ساختمان در هزینه های تمام شده نیز صرفه جویی نموده و در عین حال به استحکام و سبک بودن ساختمان کمک می کند .
اینگونه اقدامات اگر مورد توجه و حمایت مسئولین و یا صاحبان صنایع سیمان قرار گیرد می تواند به وضعیت چندگانه سیمان پایان بخشیده و تولید آن را به عنوان کالایی ضروری و حیاتی توجیه پذیر سازد.

جناب آقایی دکتر عمرانی فرد با تشکر از صبوری شما در پاسخ به سئوالات ؛ در پایان اگر حرفی ناگفته مانده لطفا بفرمایید .

ناگفته ها شایدزیاد باشد اما در فرصت کوتاهی که این مصاحبه برای ما پدید آورد همین اندازه کافی است از دوستان اندیشمند و دلسوزمان تشکر می کنم که امکان این مصاحبه را فراهم آوردند و امیدوارم در فضای ایجاد شده پس از توافق هسته ای بتوانیم بیش از پیش به عرصه های خارجی برای صادرات محصول و بروزرسانی فناوری در داخل نائل شویم و به خدمت در عرصه جهاد اقتصادی مشغول باشیم و دین خود را ادا بکنیم .